به نقل از «قدس آنلاین»

به بهانه روز جهانی پست/از چاپارخانه امپراتوری کوروش تا پست اکسپرس

تاریخ انتشار: ۱۷ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۴۵۲۱۹

عارفه هدایتی -خبرنگار تحریریه جوان قدس : شنیدن کلمه پست کافیست تا ما در ذهن‌مان با کلی مفهوم از پیش تعیین شده رو به رو شویم. پستی که شاید در روزگار جدید تغیرات زیادی داشته باشد اما از سال‌های دور یکی از بازوهای مهم ارتباطی آدم‌ها با یکدیگر بوده و چه بسا اگر نبود بسیاری از انتقال علم و فناوری‌ها در دنیا صورت نمی‌گرفت یا حداقل بسیار دیرتر به سرانجام می‌رسید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

امروز روز جهانی پست است. اتفاقی که بهانه‌ای شد تا بیشتر درباره روند بوجود آمدن پست و البته سیری که طی کرده تا به پستی که ما امروزه با آن آشنا هستیم، حرف بزنیم.

انتقال پیام در جهان باستان

از آنجا که برای اداره و برقراری حکومت ها و امپراطوری ها نیاز به برقراری ارتباطات درست است، نخستین موارد مربوط به سیستم انتقال پستی به دو هزار سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد که در مصر در زمان فراعنه وجود داشته است و هزار سال بعد در چین در زمان سلسله چو اتفاق افتاده است.

پس از آن در قرن ششم پیش از میلاد، امپراتوری بزرگ کوروش در ایران، با پیام‌رسان‌های سوار بر اسب و توسط چاپارخانه‌ها، به ارائه خدمات پستی می‌پرداخت.

با پایه‌گذاری چاپارخانه‌ها در دوران هخامنشی اولین سیستم پستی قابل اعتنا در جهان ایجاد شد، این سیستم توسط مورخان یونانی، هرودوت و گزنفون، به‌خوبی توصیف شده است.

هرودت در این زمینه می‌نویسد: (گفته می‌شود به تعداد روزهایی که کل سفر به طول می‌انجامد، اسبان و مردانی در طول مسیر ایستاده‌اند، هر اسب و مردی مسیری یک روزه را می‌پیماید و هیچ‌چیز ایشان را باز نمی‌دارد، نه برف، نه باران، نه گرما و نه تاریکی تا مأموریت خویش را با تمام سرعت انجام دهند)

ابتدا پیادگان و سپس سواران، وظیفه انتقال را به‌عهده داشتند. پیوسته در ایستگاه‌ها اسب‌های تازه‌نفس نگاهداری می‌شدند، بگونه‌ای که چاپار می‌توانست بسرعت براه خویش ادامه دهد.

 در یونان بواسطه ی دولت شهر ها  پست وجود نداشت، اما در مصر بطالسه شیوه پست ایرانی را بکار برد که بعد ها نیز مورد تقلید رومیان قرار گرفت.

پست دولتی روم نامه‌ها را توسط مأمورینی که از این طریق منبع درآمدی دولتی نداشتند و خود دولت هم از این بابت درآمدی نداشت، پخش می‌گردید. مخارج تعمیر جاده‌ها، ساختمان‌ها و ایستگاه‌های پست و اصطبلهای و حقوق مأمورین را می‌بایستی که اهالی شهرهایی که مأمورین پست از آن‌ها عبور می‌کردند، فراهم می‌کردند بدون اینکه بعضاً از آن مورد استفاده‌ای داشته باشند و این امر موجبات نارضایتی عمومی را فراهم کرده بود.

تاریخچه چاپارخانه و پست در ایران؛

با ورود اسلام به ایران و حکومت مسلمانان، نظام اداری دستخوش تغییراتی شد. بدین ترتیب یک سامانه پیام رسان به نام «دیوان برید» اطلاعات محرمانه دادگاه را به سرزمین های خلافت اسلامی مخابره می کرد

چاپخانه ها با تأسیس سلسله صفویه به طور منظم و مستمر فعالیت می کردند. آنچه در دوره پیش از قاجار در نظام اداری اطلاعات مهم است، انحصار آن در دست دولت است. یعنی ارسال و دریافت پیام ها و نامه های متعلق به دادگاه و نهادهای وابسته به آن

به این ترتیب مردم قادر به استفاده از سامانه و سازمان پیام رسانی نبودند و هیچ ساختاری برای پاسخگویی به نیازهای مردم در این زمینه وجود نداشت.

 در دولت قاجار در عصر امیرکبیر در راستای سایر اقدامات اصلاحی در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و نظامی به پست و تعمیم آن نیز توجه شد. امیرکبیر بر اساس اطلاعیه ای در روزنامه وقایع اتفاقیه دستور داد چاپخانه های دولتی (چاپار) در اختیار مردم قرار گیرد.

امیرکبیر پست و سامانه پیام رسان را از انحصار خارج کرد و جهانی کرد. اولین رئیس چاپارخانه شخصی به نام «شفیع خان چاپارچی باشی» بود که با توجه به سمتش به «بشیرالدوله» ملقب شد. پس از فوت او در سال اول، چند نفر این کار را بر عهده گرفتند تا اینکه در سال ۱۲۵۰ امین الملک عهده دار چاپارخانه شد.

او در روزنامه «ایران» لباس و نشان ویژه همه چاپارهای دولتی را اعلام کرد. اندکی بعد استفاده از تمبر و میزان تعرفه خدمات چاپار برای مردم مشخص شد. قبلاً برای حروف از مهر استفاده نمی شد و چاپارها فقط حروف را مهر می زدند. مقامات و دفاتر پست نامه ها را با تمبرهای رنگی با طرح های مختلف و با ارزش های پولی متفاوت مهر می کردند.

امین الملک رئیس چاپارخانه بود تا اینکه ناصرالدین شاه در سفری به اروپا، یک اتریشی به نام گوستواری را در اگزبرگ به عنوان مدیر پست استخدام کرد. گوستواری به ایران آمد و پس از مدتی فعالیت خود را با برگزاری کلاس آموزشی برای آموزش کارمندان آغاز کرد، زیرا ایرانی ها با اصول سیستم پست اروپا آشنایی نداشتند و لازم بود چنین کلاسی راه اندازی شود که در آن فقط دوازده نفر مردم پذیرفته شدند آنها خواندن کلمات لاتین روی پاکت نامه و اقلام پستی و همچنین نحوه کار در دفاتر پست را یاد گرفتند. این نماینده اتریشی سپس موارد دیگری از جمله لباس فرم خبرنگاران، تهیه تمبر و ایجاد پست آزمایشی بین تهران و شمیران را در دستور کار قرار داد.

پستچی ها و شیپور هایشان: نحوه کار پستچی ها و چاپارها در زمان گوستواریه به این صورت بود: نامه را در کیسه زینی که به اسب خود می بستند می گذاشتند. با رسیدن به مقصد با نواختن شیپور ورود خود را اعلام می کردند. سپس نامه ها را به گیرندگان می دادند و اگر نامه بدون علامت بود در ازای دریافت پول شخصا مهر می زدند.

تمبر؛ نشانه استقلال

استفاده از تمبر در ابتدا مرسوم نبود. ماموران چاپارخانه فقط برای نامه ها و بسته های پستی از مهر استفاده می کردند. بر اساس منابع تاریخی، رواج تمبر در ایران و آشنایی ایرانیان با آن به زمان پست بریتانیا در سواحل جنوبی باز می گردد. مدیر چاپارخانه ایران به تقلید از آن کار، تمبری برای پست ایران ترتیب داد.

اولین سری از تمبرهای ایرانی که به صورت رسمی در پست مورد استفاده قرار گرفت، سری تمبر باقری نام دارد. تمبرهای جدید با عکس ناصرالدین شاه بعدها در این دسته ها منتشر شد. یک شاهی برای بنفش، دو شاهی برای سبز، پنج شاهی برای قرمز و ده شاهی برای آبی. روی این تمبرها نشان شیر و خورشید در پایین و صورت پادشاه بر روی آن نقش بسته بود. شیر کمی بعد از تمبرها حذف شد و خورشید باقی ماند. همچنین زیر آفتاب عبارت کشورهای ممنوعه ایران نوشته شده بود. این تمبرها به تمبر ناصری معروف شد.

سیر سریع تحولات از دوره قاجار به بعد

 ایران در سال ۱۲۶۴ تعداد ۷ خط اصلی و پنج خط فرعی پستی داشت. زمانی که اتحادیه پستی جهانی تاسیس شد، ایران از اولین کشورهایی بود که به عضویت این اتحادیه درآمد. هم زمان با روی کار آمدن امیرکبیر پست نوین هم به وجود آمد. در این دوره سرویس‌های پستی منظم بین شهرها ایجاد شد و تعرفه‌های پستی مشخص شد. همچنین آیین‌نامه پستی هم به تصویب رسید.

در سال ۱۲۸۸ اداره‌ تلگراف به پست اضافه شد و وزارت پست و تلگراف تشکیل شد. در اواخر سال ۱۳۰۸ هم با خرید سهام شرکت تلفن، وزارت پست و تلگراف و تلفن به وجود آمد که این تحولی عظیم در صنعت پست بود.

پست در دنیای حال حاضر

امروزه اما روش های فوق سریع و حرفه ای جایگزین چاپاهار و اسب های تازه نفس شده اند.

انواع پست: ۱- پست معمولی ۲-پست ویژه شهری  ۳-پست پیشتاز از دیگر روش‌های پستی  ۴-پست سفارشی  ۵-پست مستقیم ۶-پست دو قبض  ۷-پست رستانت  ۸-پست یافته

۹-پست اکسپرس، سریع ترین پست ایران و بین المللی

پست سریع که با نام اکسپرس نیز شناخته می‌شود سریع‌ترین روش برای ارسال مرسولات پستی می‌باشد. این روش مربوط به مرسولاتی است (در مقابل پرداخت هزینه) که حق تقدم بیشتری نسبت به کالاهای دیگر دارند و با سرعت بیشتری به دست مشتری می‌رسند.

 و سیر تحولات همچنان ادامه دارد...

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: نامه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۴۵۲۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش ۳۳ درصدی خدمات پستی البرز در خرید و فروش اینترنتی

رضا حمیدپور گفت: طی این مدت ۲۶۸هزار و ۶۹۷ مورد خدمات خرید و فروش اینترنتی در این استان انجام شد.

وی با اشاره به انعقاد قرارداد فعالیت الکترونیکی با ۶۷۰ شرکت، فروشگاه و مشاغل خانگی اضافه کرد: اداره کل پست البرز برای توسعه اشتغال و کارآفرینی در بخش خدمات الکترونیکی پست مسیر جدیدی تعریف و هدفگذاری کرده است.

حمیدپور گفت: در دولت سیزدهم شرکت پست جمهوری اسلامی ایران در بخش توسعه تجارت الکترونیک و خرید و فروش اینترنتی کالا وارد مرحله جدیدی از فعالیت‌ها شده که در استان البرز با ۶۷۰ شرکت، فروشگاه، مشاغل خانگی به منظور صیانت از اشتغال و کارآفرینی قرار داد منعقد شده است.

مدیرکل پست البرز اضافه کرد: میزان مرسولات تجارت الکترونیک البرز طی سال گذشته ۲۰ درصد افزایش یافته و ۲۶۸ هزارو ۶۹۷ مرسوله تجارت الکترونیک جابه جا شده است.

وی بیان کرد: بیش از پنج میلیون و ۷۱۹ هزار و ۶۷۰ مرسوله طی سال گذشته در شعب پستی این استان جابه جا شد.

حمید پور گفت: طی این مدت ترافیک پست پیشتاز چهار میلیون و ۷۹۰ هزارو ۷۹۶ مورد، پست سفارشی ۳۵ هزارو ۵۵۰ مورد و پست ویژه ۶۱۶ هزارو ۹۲۳ مورد بوده است.

وی بیان کرد: ترافیک مرسولات وارده طی این مدت ۶ میلیون و ۳۶۰ هزار مورد و مرسولات صادره پنج میلیون و ۴۴۳ هزار و ۲۳۴ مورد بوده است.

مدیرکل پست استان البرز یادآورشد: استقبال مشتریان از خرید‌های اینترنتی و روند رو به افزایش فروشگاه‌های عرضه کننده، موجب تقویت تجارت الکترونیکی در استان البرز شده است.

وی گفت: امسال بیش از هفت هزار گذرنامه زیارتی به ویژه در ایام محرم و صفر توزیع شده است.

وی افزود: اکنون ۱۶۱ واحد پستی در استان البرز فعالیت می‌کنند که ۱۵۶فقره آن شهری و بقیه روستایی است.

باشگاه خبرنگاران جوان البرز کرج